1- پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران ، nikseresht@ut.ac.ir 2- دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)
چکیده: (3750 مشاهده)
یکی از موضوعاتی که دانشمندان علم الحیل (معادل تقریبی مهندسی مکانیک) به آن پرداخته‌اند، طراحی فواره‌هایی است که به‌طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییر شکل می‌دهند. سه نمونه از این‌گونه فواره‌ها، در کنار یک فواره بدون تغییر شکل، در کتاب الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه تألیف تقی‌الدین محمد بن معروف ملقب به راصد (م. 993 ق / 1585 م)، دانشمند بزرگ قرن دهم هجری و منجم‌باشی رصدخانه استانبول آمده است. از این کتاب تنها یک نسخه برجای مانده که در سال 1976 م در حلب به صورت فاکسی میله چاپ شده است. در مقاله حاضر ضمن بازسازی سه‌بعدی اشکال فواره‌ها با نرم‌افزار 3D MAX، طرز کار و نکات مربوط به آنها شرح داده شده است. در پیوست مقاله نیز تصحیح و ترجمه بخش مربوط به فواره‌های کتاب تقی‌الدین آمده تا مورد استفاده محققان و علاقه‌مندان قرار گیرد.
NIkseresht I, Nazari S. Elm ul-Heyl in the Period of Islamic Civilization Decline: Correction and Review of the Fountains of the Book “Al-Torogh ul-Sanniyah fi Al-Alat Al-Rouhanyah”. - 2015; 6 (20) :71-98 URL: http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-267-fa.html
نیک‌سرشت ایرج، نظری سعید. علم الحیل در دوره افول تمدن اسلامی تصحیح و بررسی بخش فواره‌های کتاب «الطُرُق السَّنیه فی الآلات الرُوحانیه». تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. 1394; 6 (20) :71-98
