TY - JOUR T1 - An investigation of the Basra Grand Mosque Status since its Establishment till the End of the Umayyad Era TT - بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان JF - maaref-tarikh JO - maaref-tarikh VL - 6 IS - 21 UR - http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-262-fa.html Y1 - 2016 SP - 67 EP - 92 KW - Basra Mosque KW - Imam Ali’s Qadamgāh (Foothold) KW - Theology KW - Friday Prayers KW - Jurisprudence and Hadith KW - Syntax. N2 - مسجد جامع بصره یکی از این مساجد جامعی بوده که از نهادهای سیاسی و فرهنگی جهان اسلام در دو قرن اول هجری محسوب می‌شود. سؤال اصلی این است که با توجه به حضور موالی و تازه مسلمانان در شهر بصره، مسجد جامع این شهر چه نقش و جایگاهی در توسعه مبانی دینی و فرهنگی اسلام داشت و تأثیر و تأثر آن با مسجد جامع کوفه چگونه بوده است؟ در پاسخ، ضمن نگاهی به تعاریف نظری، ابعاد و جامعیت مسجد در شهرها، به شکل‌گیری جامع بصره و میزان غنای علمی و فرهنگی آن اشاره و با استفاده از منابع تاریخی و جغرافیایی، تقابل جامع بصره با جامع کوفه بررسی می‌شود. حاصل اینکه اگرچه ضرورت‌های نظامی و سیاسی بنای جامع بصره را سبب گردید، اما این مکان کانون اصلی توسعه مبانی فرهنگی و علمی در میان تازه مسلمانان شد که نتیجه آن آزادی اندیشه اسلامی و ظهور علم کلام و نحو بود. M3 ER -