TY - JOUR T1 - A Critical Review of the European Travelogues Reports on the Sufis of the Safavid Era TT - بررسی انتقادی گزارش سفرنامه‌‌های اروپاییان دربارۀ صوفیان عصر صفوی JF - maaref-tarikh JO - maaref-tarikh VL - 10 IS - 35 UR - http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-965-fa.html Y1 - 2019 SP - 33 EP - 48 KW - Sufism KW - the Safavid KW - Travelogue KW - Sofia KW - European Travelers KW - Orientalism. N2 - گزارش­ سیاحان اروپایی دربارۀ تصوف دوران صفویه، از آن جهت که فارغ از الزامات تاریخ‌نگاری رسمی نگارش یافته­اند، جزئیاتی بدیع و ارزشمند را در بردارند. این مقاله که با شیوۀ توصیفی-تحلیلی تألیف شده، می‌کوشد تا گزارش سیاحان را در مقایسه با آثار مخالفان، موافقان و پژوهشگران تصوف ارزیابی کند. نتیجه این که سیاحان به سبب اقامت محدود و مسیرهای مشخص، صوفیان بسیاری از مناطق ایران را ندیدند و لذا توصیفات آنها جامعیت ندارد. گزارش سیاحان عموماً نشانگر رویارویی مستمر دراویش نعمتی- حیدری، انزواطلبی و لاابالی‌گری بعضی صوفیه، و وابستگی شماری از آنان به حاکمیت است. گردآوری وجوهات از رهگذران و اظهار کرامات نیز از جمله رفتارهای صوفیه­‌اند که اغلب مورد پیش‌داوری و تعمیم سیاحان قرار گرفته‌اند. بعضی خدمات صوفیه به جامعۀ شیعی و محبوبیت اولیای تصوف نزد مردم نیز مورد توجه سیاحان بوده است. البته تناقض‌هایی در گزارش سیاحان وجود دارد که احتمالاً ناشی از ذهنیت اروپایی و یا جهت‌دهی مترجمان است. M3 ER -