1- استادیار دانشگاه گیلان ، j.nazaris@gmail.com 2- استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی
چکیده: (3910 مشاهده)
بسیاری از مکتوبات حوزه خلقیات ایرانیان با تأکید بر تلازم میان ساختار استبدادی و ویژگی‌های خلقی جامعه ایرانی، معتقد است حاکمیت‌های استبدادی در طول تاریخ این سرزمین، موجبات حاکمیت ارزش‌های خودمدار و عدم شکل‌گیری ویژگی‌های مقوم توسعه از قبیل مسئولیت‌پذیری، مشارکت و روحیه جمعی و دیگرخواهی را سبب شده است. آیا ریشه بسیاری از مشکلات امروز را باید در ریشه‌های تاریخی و خلقیات ایرانیان در گذشته جست؟ پاسخ به این سؤالات جز با رجوع به تاریخ و منابع مردم‌شناسی به دست نمی‌آید. این مقاله با رویکردی تاریخی و مردم‌شناختی و روش اسنادی یکی از عمومی‌ترین و فراگیرترین عناصر فرهنگی و هویتی جامعه ایرانی یعنی آیین عزاداری از نگاه سفرنامه‌نویسان را در مرکز توجه قرار داده است. بر پایه یافته‌های تحقیق به نظر می‌رسد به کارکرد نظریه‌های یادشده که حاکی از تلازم میان استبداد حاکمان و اخلاق ملت‌ها هست باید به دیده تردید نگریست.
