1- دانشجوی دکتری تاریخ تشیع دانشگاه اصفهان و مدرس دروس معارف اسلامی 2- استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان ، m.chelongar@yahoo.com 3- استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان و مدرس دروس معارف اسلامی
چکیده: (3404 مشاهده)
مالیه‌نگاری در فرهنگ و تمدن اسلامی از سده اول مورد توجه مسلمانان واقع‌گردید. از شاخه‌های فرعی تاریخ‌نگاری مالی، خراج‌نگاری بود. با آغاز فتوح اسلامی یکی از مباحث مطرح در‌ارتباط با فتح سرزمین‌های جدید، پرداخت خراج به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمد دولت اسلامی بود. درنتیجه ماموران مالی دستگاه خلافت به تنظیم‌گزارش‌های مالی و جمع‌آوری و جبایت خراج پرداختند. بدین‌سان خراج‌نگاری در تمدن اسلامی از سده اول شروع شد. با مطالعات انجام شده می‌توان سبک‌های متنوعی در دسته‌بندی‌کتب تاریخ خراج جستجو‌کرد، زیرا سِمَت نویسندگان، انگیزه‌ها و عوامل نگارش، روش‌نگارش، محتوا، نوع نگاه نویسندگان به مسائل اقتصادی و مالی متفاوت می‌باشد. در‌این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخ‌نگاری و فهارس و از طریق مطالعه کتابخانه‌ای به این پرسش اصلی پاسخ داده شده است: سبک‌های اصلی‌آثار تألیفی مسلمانان در باب خراج تا سال650 هجری چه بوده است؟ فرضیه مقاله چنین است که اصلی‌ترین سبک‌های تألیفی در باب خراج؛ فقهی-سیاسی، فقهی-حدیثی و محلی-جغرافیایی بوده است.
