در تاریخ‌نگاری و میراث ادبیِ ایران در دوره ایلخانان مغول، روایتی قابل تأمل از میراث فرهنگی و تمدّنی عباسیان قابل رصد است که به نوعی، درصدد بازیابی خاطره عباسیان پس از سقوط بغداد و نهاد خلافت است. در این پژوهش با تکیه بر چهار منبع ادبی و تاریخی که نگارندگانی ایرانی داشتهاند و همگی پس از سقوط بغداد و در دوره ایلخانان به نگارش درآمدهاند، تلاش میشود ماهیتِ این بازخوانی و روایت همدلانه نسبت به تمدّن عباسیان مورد واکاوی قرار بگیرد. قصیده سعدی در رثای ملک مستعصم، مکتوبات و رسایل خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی، تجارب السلف هندوشاه نخجوانی و تاریخ گزیده حمدالله مستوفی چهار منبعی هستند که در آن‌ها میراث تمدّنی عباسیان با دیدهای تفاخرآمیز و بعضاً حسرتبار نگریسته شده است. ازآنجاکه این روایت در نوع خود روایتی ایرانی از شکوه عباسیان قلمداد میشود، در نوع خود حائز اهمیت است. بر این اساس تلاش میشود تا باتکیه‌بر تحلیلِ انتقادیِ محتوای این چهار اثر ادبی و تاریخی این فرضیه مطرح شود که این منابع نقش مهمی در استمرار خاطره عباسیان در گفتمانِ فرهنگی ایرانِ دوره ایلخانی ایفا کردند.
