وعظ از اوایل دوره اسلامی از قالب‌های مؤثر در انتقال تعالیم و آموزه‌های اسلامی بوده است. واعظان با به‌کاربردن انواع شیوه‌های وعظ¬، استفاده از آرایه‌های ادبی و بهره بردن از مضامین گوناگون، مجالس وعظ خویش را با جذابیت فوق‌العاده‌ای برگزار می‌کردند و اقشار گوناگون مردم و حکمرانان را به خود جلب کرده، شهرت فزاینده‌ای کسب می-کردند. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بران است، تا ابعاد وعظ را از لحاظ انواع ، شیو‌ه‌ها و اشکال وعظ‌گویی تا سده ۶ ق بررسی کرده و آنگاه آشکار سازد که مفاهیم مرتبط با وعظ چه پیوند یا تفاوتی با یکدیگر داشته‌اند. یافته ها حکایت از آن دارد که وعظ باید در دو مفهوم عام و خاص مورد بررسی قرار گیرد، مفهوم عام آن از همان صدر اسلام وجود داشته و در قالب‌های گوناگونی مانند قصه‌خوانی، ذکر، خطبه‌خوانی و ... نمایان می‌شد اما در مفهوم خاص، وعظ و به‌تبَع، واعظان حرفه‌ای و ملقب به صفت «واعظ»، در حدود نیمۀ سده ۳ق پدید آمد و تا سده ۶ق بر آداب وعظ افزوده شد.
