1- دانشیار، گروه باستان شناسی و تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه دولتی نیشابور، ایران. 2- استادیار، گروه باستان‌شناسی و تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه دولتی نیشابور، ایران. (نویسنده مسئول) ، mostafa.lalshateri@neyshabur.ac.ir
چکیده: (416 مشاهده)
فضل بن شاذان نیشابوری، از اصحاب امامان رضا (ع)، جواد (ع)، هادی(ع) و عسکری(ع) بود و کتب فراوانی در فقه و کلام به نگارش درآورد. در همین راستا، فیلم تلویزیونی ستاره شرق در ارتباط با بخشی از زندگانی او ساخته شده و نخستین‌بار در سال 1394ش پخش و سپس از شبکه‌های گوناگون بارها بازپخش شد (واپسین‌بار در 1402ش از شبکه سه و خراسان رضوی). هدف از پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی پاسخ به این پرسش است که ساختار محتوایی فیلم مذکور در چه مواردی در قیاس با روایات تاریخی دچار لغزش و دگرگونی شده است؟ یافته‌ها حاکی از آن است انگیخته فیلم تا حدودی بی‌بهره از پژوهش و عملی شتاب‌زده و در نتیجه توأم با لغزش‌ها و ایهاماتی است، چنانکه در بازتاب اصالت و نژاد فضل، خانواده او اعم از همسر، دختر و دامادش، محاکمه‌کننده او و چرایی برپایی دادگاه و برهه آن، زمان نگارش کتاب‌هایش و جایگاه آن‌ها، سخت به خطا رفته است. همچنین، ساختار نهایی فیلمنامه، در گفتمان بصری ارائه داده شده، شیعیان و بزرگان مکتب امامت در نیشابور را شش دهه پس از ورود امام رضا(ع)، فریب‌خورده و درون‌تهی ترسیم می‌نماید.
Bayat Mokhtari M, Lal Shatri M. An Analysis of the Historical Mistakes of the Movie Star of the East (Setareh Shargh). - 2025; 16 (59) :113-136 URL: http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-2237-fa.html
بیات مختاری مهدی، لعل شاطری مصطفی. واکاوی لغزش‌های تاریخیِ فیلمِ ستاره شرق. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. 1404; 16 (59) :113-136
