1- دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس دروس معارف اسلامی. 2- استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد. (نویسنده مسئول) ، hr.sanaei@um.ac.ir 3- استادیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه شهید بهشتی تهران. 4- استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد.
چکیده: (520 مشاهده)
وعظ از اوایل دوره اسلامی از قالب‌های مؤثر در انتقال تعالیم و آموزه‌های اسلامی بوده است. واعظان با به‌کاربردن انواع شیوه‌های وعظ¬، استفاده از آرایه‌های ادبی و بهره بردن از مضامین گوناگون، مجالس وعظ خویش را با جذابیت فوق‌العاده‌ای برگزار می‌کردند و اقشار گوناگون مردم و حکمرانان را به خود جلب کرده، شهرت فزاینده‌ای کسب می-کردند. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بران است، تا ابعاد وعظ را از لحاظ انواع ، شیو‌ه‌ها و اشکال وعظ‌گویی تا سده 6 ق بررسی کرده و آنگاه آشکار سازد که مفاهیم مرتبط با وعظ چه پیوند یا تفاوتی با یکدیگر داشته‌اند. یافته ها حکایت از آن دارد که وعظ باید در دو مفهوم عام و خاص مورد بررسی قرار گیرد، مفهوم عام آن از همان صدر اسلام وجود داشته و در قالب‌های گوناگونی مانند قصه‌خوانی، ذکر، خطبه‌خوانی و ... نمایان می‌شد اما در مفهوم خاص، وعظ و به‌تبَع، واعظان حرفه‌ای و ملقب به صفت «واعظ»، در حدود نیمۀ سده 3ق پدید آمد و تا سده 6ق بر آداب وعظ افزوده شد.
Kargar Jahromi F, Sanai H, Siamian Georgian Z, Mojtahedi M. The evolution of preaching from the fields of storytellers to preachers' gatherings from the beginning to the 6th century AD. - 2024; 15 (54) :123-150 URL: http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-2102-fa.html
کارگر جهرمی فاطمه، ثنائی حمیدرضا، صیامیان گرجی زهیر، مجتهدی مهدی. تطور وعظ از حقله‌های قصه‌خوانان تا مجالس واعظان از آغاز تا سده 6 قمری. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. 1403; 15 (54) :123-150
