1- دکتری باستان شناسی دوران اسلامی، پژوهشگر پسادکتری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. 2- دانشیار، باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. (نویسنده مسئول ، h.hashemi@umz.ac.ir
چکیده: (872 مشاهده)
خانه یکی از نیازهای هر موجود زنده است تا بتواند در آن سکنی گزیده و زندگی کند. برای انسان این فضا باید محلی جهت تأمل و تعامل روح و جسم باشد. در فرهنگ ایرانی؛ خانه، فضایی برای تشکیل و حفظ خانواده است که می‌تواند ارزش‌های سنتی دین را در آن متجلی سازد. هویت دینی از اصول حائز اهمیت در معماری ایرانی - اسلامی بوده و بازشناسی آن می‌تواند راه و الگویی برای معماری امروزی باشد. هویت دینی در واقع پذیرش دین به‌عنوان اصل اعتقادی بوده و آثار آن بر فرد دین‌دار، امریست که باعث پایبندی افراد به جوهر و ارزش‌های دینی شده، دلبستگی جمعی و عمومی افراد یک جامعه به نهادهای دینی و مناسک را موجب می‌شود. این پژوهش با هدف بازشناسی هویت دینی در خانه‌های دوره قاجار مشهد صورت گرفته و برای این امر از روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی بهره گرفته شده‌است. بر اساس آیات و احادیث مرتبط با معماری خانه‌ها و بررسی ابعاد هویت دینی از دو منظر مفهومی و کالبدی، الگوهای هویت دینی در خانه‌های دوران قاجار مشهد و درعین‌حال قرارگیری در جوار حرم امام رضا (ع) از چند وجه قابل بررسی بوده و این الگوها باتوجه‌به اعتقادات ساکنین آن و بروز ویژگی‌های مشترک در ساختار این خانه‌ها به‌خوبی تجلی یافته است.
