1- دانشجوی دکتری مدرسی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم. (نویسنده مسئول) ، sadeghgolpoor@gmail.com 2- استادیار گروه تاریخ تمدن اسلامی، جامعه المصطفی (مدرسه امام خمینی قدس سره) 3- استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، قم.
چکیده: (36 مشاهده)
اینکه گذار ِشناخت تاریخی از گذشته به حال و دستیابی به شناخت غیرتاریخی، از الگو یا الگوهای معینی پیروی میکند؟ پرسشی در فضای فلسفه علم تاریخ است که فیلسوفان فراتر از امکان به آن نپرداختهاند. عرضه مسئله به قرآن و بررسی عملکرد قرآن در آن باتوجهبه آیات تاریخی فراوان و نیز هدف هدایتگریِ انسان، مسیری برای دریافت پاسخ به این پرسش است. بر این اساس با روش کمی و کیفی اکتشافی و تحلیلی، نخست آیات مورد نظر از کل قرآن، جمعآوری و طبقهبندی شد و فرایند استخراج الگو با اکتشاف امر تکرارشونده و نیز پالایش تمایزها در این آیات انجام گرفت و در نهایت الگویی سهجزئی شامل شناخت تاریخی پایه (ورودی الگو)، فرایند جابجایی(فرایندالگو) و شناخت غیرتاریخی(خروجی)، استخراج گردید. هر یک از اجزای این الگو مورد مطالعه قرار گرفت و تنوع ورودیها و خروجیهای الگو و نیز دوگونه فرایند کاهشی و افزایشی در آنها شناسایی شد.