1- دانشجوی دکترای تخصصی، گروه علوم سیاسی گرایش مسائل ایران، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و مدرس دروس معارف اسلامی. 2- دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بینالملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). ، z_poustinchi@azad.ac.ir 3- دانشیار گروه علوم سیاسی و روابط بینالملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده: (487 مشاهده)
پژوهش جاری نقش روشنفکران دوره قاجاریه را در برساخت هویت ملی در چارچوب نظریه ساختگرایی و ناسیونالیسم روانشناسانه مورد مطالعه قرار میدهد و به این پرسش اساسی پاسخ میگوید که روشنفکران دوره قاجاریه چه نقشی در فرایند برسازی هویت ملی در دوره پهلوی اول داشته اند؟ فرضیه اصلی بر این مبناست که برخی از روشنفکران آن زمانه، متأثر از ناسیونالیسم اروپایی، با توسعه فرایندهای آگاهی بخشی فرهنگی و سیاسی، زمینههای ذهنی لازم را فراهم کردند تا دولت رضاشاه با ابتناء بر ملیگرایی باستانگرایانه به مثابه «ایدئولوژی ناسازگار»، «هویت ملی جعلی» که با متن و محتوای جامعه اسلامی ایران، هماهنگی و سازگاری نداشت را برسازی کند. ناسیونالیسم روانشناسانه موجب دست کاری سیاسی ذهن و احساسات مردم برای هویت بخشی به مفهوم ملت با اوهام عظمتطلبانه باستانی متعارض با فرهنگ دینی و مذهبی کشورمان گردید. این پژوهش بر اساس رویکرد تاریخی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شده است.
Shayesteh Azimian M, Postinchi Z, kashisian Sirki G. The Evolution of National Consciousness in Iran: A Critique of the Role of Qajar Intellectuals in the Formation of a National Identity Contrary to Islamic Culture and Civilization. - 2025; 16 (59) :73-92 URL: http://tarikh.maaref.ac.ir/article-1-2240-fa.html
شایسته عظیمیان مجتبی، پوستین چی زهره، کشیشیان سیرکی گارینه. تحول آگاهی ملی در ایران: نقدی بر نقش روشنفکران قاجار در شکلگیری هویت ملی مغایر با فرهنگ و تمدن اسلامی. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. 1404; 16 (59) :73-92